Γράμμουστα

Η Γράμουστα (ή Γράμμος) είναι το κατ’ εξοχήν ορεινό χωριό του Γράμμου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1380 μέτρων, στην βορεινή όχθη του άνω ρου του Αλιάκμονα, σε μια ομαλή ζώνη ηλιόλουστων λιβαδιών. Η Γράμοστα υπήρξε ανέκαθεν πυρήνας των βλάχων και σαρακατσάνων κτηνοτρόφων, που έφτανααν εδώ στις αρχές του καλοκαιριού από τα μακρινά χειμαδιά της Θεσσαλίας, της μακεδονίας και της Ηπείρου. Έτσι, η Γράμοστα είχε πάντα εποχική κατοίκηση. Άλλωστε, το χειμώνα οι είσοδοι της κοιλάδας κλείνουν από το χιόνι και θα ήταν πολύ δύσκολο να συντηρηθεί οποιαδήποτε δραστηριότητα.
Ο οικισμός έχει έναν παλιό πυρήνα και μια νεότερη επέκταση. Στο παλιό τμήμα δεσπόζει με τον όγκο της η μεγάλη ενοριακή εκκλησία, συνοδευόμενη από ένα είδος αναπληρωματικής εκκλησίας. Στο νεότερο τμήμα, που ρυμοτομήθηκε και δόθηκε προς οικοδόμηση με ευνοϊκούς όρους με σκοπό την ενίσχυση της κατοίκησης, εντάσσονται κυρίως μεγάλες κατοικίες και το παλιό σχολείο, που λειτουργεί ως φυλάκιο στου Στρατού.